ระดับความสูงของพื้นที่ปลูกกาแฟ บอกอะไรเกี่ยวกับกาแฟถ้วยโปรดของเรา

คอกาแฟขี้สงสัยอย่างเรา ที่ไม่ได้มีความรู้แน่นอย่างนักชิมหรือนักชงมืออาชีพ คงจะเคยเห็นและสงสัยว่าตัวเลขบอกระดับความสูงของพื้นที่ปลูกกาแฟ หรือที่ระบุว่า Altitude นั้น ไม่ว่าจะ 900-1,200 m หรือ 1,600 m. มีความสำคัญอย่างไร และบ่งบอกอะไรเกี่ยวกับเมล็ดกาแฟบ้าง

เลขความสูงนั้น คือความสูงของพื้นที่หรือแหล่งปลูกกาแฟนั้นวัดจากระดับน้ำทะเลนั่นเอง ซึ่งเป็นหนึ่งในหลายปัจจัยที่บ่งชี้ได้ว่ากาแฟจะมีรสชาติอย่างไร โดยทั่วไปแล้วจะแบ่งได้ 4-5 ระดับ ตามช่วงความสูง โดยตัวเลขอาจจะแตกต่างกันบ้างตามหน่วยการวัดหรือตามแหล่งข้อมูล

ระดับความสูงของพื้นที่ปลูกกาแฟ

สูงมาก | ระดับสูงกว่า 1,500 ม.

มักพบว่ามีรสสัมผัสที่ซับซ้อน อย่างให้กลิ่นและรสชาติของผลไม้ ดอกไม้ หรือเครื่องเทศ เช่น Columbia, Ethiopia, Guatemala, Kenya, Papua New Guinea, Sulawesi เป็นต้น

สูง | 1,200-1,500 ม.

มักพบว่ามีรสสัมผัสของถั่ว โกโก้หรือช็อคโกแลต วานิลลา หรือเปรี้ยวแบบซีตรัส เช่น Costa Rica, Java, Nicaragua, Sumatra, Mexico เป็นต้น

ปานกลาง |  900-1,200 ม.

มักพบว่ามีรสสัมผัสที่นุ่มนวลและหวาน เช่น Brazil, Santos, Burma เป็นต้น

ต่ำ | 600-900 ม.

โดยทั่วไปมักพบว่ามีรสสัมผัสอ่อน ไม่ซับซ้อน ดื่มง่าย แต่นุ่มลึก เช่น Hawaiian Kona ซึ่งเป็นกาแฟที่ไม่ด้อยไปกว่ากาแฟอื่นที่ปลูกในที่สูง อีกทั้งยังมีราคาสูงมากอีกด้วย เพราะปลูกในพื้นที่ดินภูเขาไฟที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุ ทำให้เป็นกาแฟที่ปลูกในพื้นที่ต่ำที่มีลักษณะเฉพาะที่ได้รับการยอมรับในตลาดโลก

ต่ำมาก | ระดับต่ำกว่า 600 ม.

มักพบว่ามีรสสัมผัสที่อ่อนที่สุด แต่ในระดับความสูงนี้เหมาะกับการใช้ปลูกกาแฟโรบัสต้าที่จะให้รสชาติเข้มขนและขมกว่าซึ่งส่วนใหญ่นำไปทำกาแฟสำเร็จรูป อ่านเรื่องราวได้ใน อาราบิก้า โรบัสต้า สัมผัสที่แตกต่าง

เมื่อสังเกตดูจะพบว่ากาแฟอาราบิก้าสายพันธุ์ดี ราคาแพงนั้น มักมีพื้นที่เพาะปลูกอยู่บนภูเขาสูงเกือบทั้งหมด แต่นอกจากความสูง และสภาพดินแล้ว อากาศหนาวเย็นในพื้นที่ยังเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อรสชาติกาแฟอีกด้วย นั่นเพราะในอุณหภูมิที่หนาวเย็นกว่า จะทำให้การเจริญเติบโตเป็นไปอย่างช้าๆ ทำให้เมล็ดกาแฟผ่านกระบวนการสุกที่ยาวนานขึ้น จึงช่วยให้เมล็ดมีรสชาติที่เข้มข้นกว่า ให้บอดี้ และกลิ่นที่ดีกว่ากาแฟที่ปลูกในพื้นที่ต่ำกว่าหรืออากาศหนาวน้อยกว่านั่นเอง แต่ในขณะเดียวกันกาแฟที่ปลูกในพื้นที่ต่ำกว่า จะให้ผลผลิตที่มากกว่า เนื่องจากเมล็ดกาแฟสุกเร็วกว่า ทำให้เก็บเกี่ยวได้บ่อยขึ้น แต่ก็จะได้รสสัมผัสที่ไม่ซับซ้อนเท่ากาแฟจากที่ปลูกในที่สูง

แต่อย่างไรก็ตาม แม้ระดับความสูงจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อรสชาติของกาแฟ แต่ยังมีปัจจัยอีกมากที่ส่งผลต่อรสสัมผัสของกาแฟเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น การปลูก การเก็บเกี่ยว กระบวนการผลิต รวมถึงการชงกาแฟแบบต่างๆ ที่ยังมีรายละเอียดอีกมากมาย ระดับความสูงจึงเพียงแต่เป็นตัวบ่งชี้โทนของรสชาติกาแฟให้เราพอจะคาดเดาได้นั่นเอง และไม่ว่ากาแฟจะมาจากความสูงมากแค่ไหน กาแฟที่รสดีที่สุดก็ขึ้นอยู่กับความชอบของเรานั่นเอง